صفحه 315

مسئله 2071- طلاق بر دو قسم است:

1.‌ طلاق رجعى، و آن طلاقى است كه مرد زنش را نخواهد، مهريه‏اش را بپردازد و او را طلاق دهد، كه در اين قسم، مرد بعد از طلاق، در زمان عدّه، حقّ رجوع مجدّد به همسر خود را دارد، يعنى مى‏تواند بدون عقد او را به همسرى قبول نمايد.

2.‌ طلاق بائن، و آن طلاقى است كه بعد از طلاق، مرد حقّ ندارد به زن خود رجوع كند، يعنى نمى‏تواند بدون عقد او را به همسرى قبول نمايد و آن بر شش قسم است:

اوّل: طلاق زنى كه نه سالش تمام نشده باشد.

دوّم: طلاق زنى كه يائسه باشد.

سوّم: طلاق زنى كه شوهرش بعد از عقد با او نزديكى نكرده باشد.

چهارم: طلاق زنى كه شوهرش او را سه دفعه طلاق داده است.

پنجم: طلاق خُلع، و آن طلاقى است كه زن به شوهرش مايل نيست و مهريه يا مال ديگر خود را به او مى‏بخشد كه‏ طلاقش‏ دهد.

ششم: طلاق مبارات، و آن طلاقى است كه زن و شوهر، يكديگر را نخواهند و زن مهريه يا مال ديگر خود را به او مى‏بخشد تا او را طلاق دهد.

مسئله 2072- مردى كه زن خود را طلاق مى‏دهد، بايد رشيد باشد و به اختيار خود طلاق دهد، و اگر او را مجبور كنند كه زنش را طلاق دهد، طلاق باطل است و نيز بايد قصد طلاق داشته باشد، پس اگر صيغۀ طلاق را به شوخى بگويد صحيح نيست.

مسئله 2073- در تمام اقسام طلاق، اگر خود شوهر بخواهد صيغۀ طلاق را بخواند بايد بگويد:

«زَوْجَتى‏ طالِق» يعنى زن من رها است، و اگر ديگرى را وكيل كند بايد بگويد «زَوْجَةُ مُوَكِّلى‏ طالِق»، و كلّيۀ شرايطى كه در صيغۀ نكاح گفته شد اينجا هم بايد باشد به اضافۀ اينكه طلاق بايد در محضر دو مرد عادل باشد.

مسئله 2074- زن بايد در وقت طلاق از خون حيض و نفاس پاك باشد و شوهرش در آن پاكى با او نزديكى نكرده باشد.

صفحه 316

مسئله 2075- طلاق دادن زن در حال حيض يا نفاس در سه صورت صحيح است:

اوّل: شوهرش بعد از ازدواج با او نزديكى نكرده باشد.

دوّم: آبستن باشد، و اگر معلوم نباشد كه آبستن است و شوهر در حال حيض طلاقش بدهد و بعد بفهمد كه آبستن بوده، اشكال ندارد.

سوّم: مرد به‌واسطۀ غايب بودن يا مشقّت داشتن تحقيق، نتواند يا برايش مشكل باشد كه پاك بودن زن را بفهمد.

مسئله 2076- اگر زن را از خون حيض پاك بداند و طلاقش دهد و بعد معلوم شود موقع طلاق در حال حيض بوده، طلاق او باطل است، و اگر او را در حيض بداند و طلاقش دهد و بعد معلوم شود پاك بوده، طلاق او صحيح است.

مسئله 2077- كسى كه مى‏داند زنش در حال حيض يا نفاس است، اگر غايب شود، مثلاً مسافرت كند و بخواهد او را طلاق دهد، بايد تا مدّتى كه معمولًا زن‌ها از حيض يا نفاس پاك مى‏شوند صبر كند.

مسئله 2078- زنى را كه نُه سالش تمام نشده يا آبستن و يا يائسه است، اگر بعد از نزديكى طلاق دهند، اشكال ندارد.

مسئله 2079- هرگاه با زنى كه از خون حيض و نفاس پاك است نزديكى كند و در همان پاكى طلاقش دهد، اگر بعد معلوم شود كه موقع طلاق آبستن بوده اشكال ندارد.

مسئله 2080- اگر با زنى كه از خون حيض و نفاس پاك است نزديكى كند و مسافرت نمايد، چنانچه بخواهد در سفر طلاقش دهد، بايد به قدرى كه زن معمولًا بعد از آن پاكى، خون مى‏بيند و دوباره پاك مى‏شود صبر كند.

مسئله 2081- اگر مرد بخواهد زن خود را كه به‌واسطۀ مرضى حيض نمى‏بيند طلاق دهد، بايد از وقتى كه با او نزديكى كرده تا سه ماه از جماع با او خوددارى نمايد و بعد او را طلاق دهد.

مسئله 2082- زنى كه صيغه شده طلاق ندارد و رها شدن او به اين است كه مدّتش تمام شود، يا مرد مدّت را به او ببخشد و شاهد گرفتن و پاك بودن زن از حيض لازم نيست.

مسئله 2083- كسى كه زنش را طلاق رجعى داده، حرام است او را از خانه‏اى كه موقع طلاق در آن‏ خانه بوده بيرون كند، ولى در بعضى از مواقع كه در كتاب‌هاى مفصّل گفته شده، بيرون كردن او اشكال ندارد، و نيز حرام است زن براى كارهاى غير لازم از آن خانه بيرون رود.

صفحه 317

مسئله 2084- اگر مرد، زنى را گول بزند كه از شوهر طلاق بگيرد و زن او شود، طلاق و عقد صحيح است، ولى هر دو معصيت بزرگى كرده‏اند.

مسئله 2085- اگر زن در موقع عقد شرط كند كه از طرف شوهرش وكيل باشد كه اگر خواست خود را مطلّقه كند، اين وكالت صحيح است.

مسئله 2086- زنى كه شوهرش گم شده، اگر بخواهد به ديگرى شوهر كند، بايد نزد مجتهد عادل‏ برود و به دستور او عمل نمايد.

مسئله 2087- پدر و جدّ پدرى ديوانه اگر مصلحت باشد، مى‏توانند زن او را طلاق بدهند، امّا اگر همسر دائمى براى صغير عقد كرده باشند، نمى‏توانند او را طلاق دهند.

مسئله 2088- اگر از روى علاماتى كه در شرع معيّن شده، مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پيش آنان طلاق دهد، ديگرى كه آنان را عادل نمى‏داند مى‏تواند آن زن را براى خود يا براى شخص ديگرى عقد كند.